حوزه هنری کارگاه بازیگری برگزار میکند |
ورکشاپ بهاری کارگاه تجربی مدرسه عالی بازیگری با عنوان "سکون به مثابه حرکت؛ سکوت به مثابه فریاد" زیر نظر آتیلا پسیانی با حضور گروه تئاتر بازی در سالن این کارگاه برگزار میشود. |
تئاتر محله؛ آئینه هویت فرد
گزارشی از نخستین جشنواره تئاتر محله
| |||
احمدرضا حجارزاده:
عصر روز دوم دی ماه نخستین جشنواره تئاتر محله با معرفی برترینهای هر رشته به کار خود پایان داد. این جشنواره که با همکاری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، نشریه همشهری محله منطقه 8 و خانه فرهنگ فدک از روز بیست و هشتم آذر ماه شروع به کار کرد در سه بخش نمایشهای خیابانی، کودک و مدرسه برگزار شد. برپایی چنین جشنوارهای تابستان سال جاری در همشهری محله 8 به ذهن کیوان کثیریان سردبیر همشهری محله 8 و دبیر نخستین جشنواره تئاتر محله خطور کرد و با مشورت ندا انتظامی معاون سردبیر موضوع به شکل جدیتری ادامه یافت. برهمین اساس در شهریور ماه، فراخوان شرکت در جشنواره با اعلام مهلت آثار تا بیستم آبان ماه در همشهری محله به چاپ رسید که نتیجه ارائه 53 متن به دبیرخانه جشنواره بود. با این حال از میان آثار ارسالی، 42 نمایش به مرحله بازبینی راه یافت که طی روزهای سوم تا پنجم آذر ماه توسط تیم بازبینی متشکل از خانمها بنفشه رسایی، ندا انتظامی و کیوان کثیریان بازبینی مجدد و در نهایت 28 نمایش به حضور در جشنواره رسیدند که از میان آنها 16 نمایش خیابانی، 8 نمایش کودک و 4 مورد نمایش مدرسه بودند. کثیریان در سخنرانی مراسم اختتامیه، هدف از برگزاری این جشنواره را جلب مشارکت مردم و آگاهی آنها از حقوق و وظایف شهروندیشان در قالب تئاتر اعلام کرد و گفت:«ما قصد داشتیم مردم را به کارهای جمعی تشویق کرده و آنها را در رفع مشکلاتشان مشارکت دهیم. یعنی ساختن محله، شهر یا منطقهشان. در واقع این جشنواره همان اهداف همشهری محله را در قالب تئاتر دنبال میکند. همان طور که ما جشنواره دفاع مقدس داریم یا جشنواره روستایی و موضوعات دیگر، میتوان جشنوارهای هم با محتوای محله و شهروند راهاندازی کرد.» کثیریان در ادامه افزود:«هدف اولیه ما، همسو کردن تئاتر با موضوعات محلی بود و خوشبختانه با توجه به این که این اولین دوره از این گونه جشنوارههاست و کسی برای جشنواره کار آماده نکرده بود به نسبت راضی کننده و خوب بود. کارهایی که خود را به موضوعات ما نزدیک میدیدند در جشنواره شرکت کردند. ما برای حضور آنها یک استاندارد حداقل کیفیت را در نظر داشتیم و با همان معیارها کارها گزینش شد. خیلی سخت نگرفتیم. چون به هر حال این جشنواره باید برگزار میشد. ما قرار نبود جشنواره فجر را که بازبینی کنیم! ما حتی نتوانستیم امکانات خوبی در اختیار گروهها بگذاریم. امکانات ما خیلی نزدیک به صفر بود. ما فقط توانستیم جوایز را تامین کنیم. البته قرار بود بودجهای به گروههای شرکت کننده اختصاص دهیم. به تعداد آدمهای نمایش و دکورشان کمک هزینههایی در نظر داشتیم ولی متاسفانه با توجه به شرایط فعلی سازمان فرهنگی هنری شهرداری و وضعیت مالی نامشخص، این کار مقدور نبود. با این حال بودجهای از سوی همشهری محله مرکز مقرر شد و دوستانمان در خانه فرهنگ فدک خیلی ما را در این راه یاری دادند. به خصوص امیراسماعیل، مدیر خانه فرهنگ فدک. البته این جشنواره نباید اصلاً با جشنوارههای دیگر و حرفهایها قیاس شود. الان من که بولتن جشنواره فجر را در دست دارم با یک تیم 20 نفره کار میکنم ولی در جشنواره محله باید با کمک 2 نفر جشنواره را برگزار میکردم. در جشنواره فجر مگر قرار است چند کار اجرا شود؟!» کثیریان مانند سایر اعضای شورای برگزاری جشنواره از پشتوانه غنی تئاتری برخوردار است. او عضویت هیئت مدیره و سخنگویی کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و جهان را داراست. در مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر محله، افرادی چون شهردار منطقه 8 مهندس زارع، سردبیر کل همشهری محله سیدناصر موسوی جزایری، مدیر گروه نمایشهای هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران قاضی نظام و سردبیر روزنامه همشهری آیتالله زائری حضور داشتند و در اهدای جوایز به برندگان شرکت کردند. نمایشها در نخستین جشنواره تئاتر محله، ولیالله برجی با دو نمایش خیابانی و یک نمایش صحنهای با موضوع کودک شرکت کرد که بیشترین جوایز را به خود اختصاص داد. نمایشهای”روح من”،”مزاحم”و ”الاغی که سلطان شد” آثار رجبی در جشنواره بودند. پرکارترین هنرمند این جشنواره را به نام مهدی زمینپرداز معرفی کرد که با 6 نمایش خیابانی به نامهای واکس، بلیت فروش، بیخانمان، عروسک کاندیدا، نیمکت و خالی در جشنواره شرکت کرده بود و توانست لوح تقدیر و دیپلم افتخار برای نمایش بیخانمان را به دست آورد. یکی از بهترین آثار اجرا شده در این جشنواره نمایشی بود به نام”کی میتونه شهردار بشه؟” که نمایشی مدرسهای محصول گروه هنری دبستان گلبرگ بود. این نمایش به کارگردانی مهدی مهربان توانست ارتباط خوبی با تماشاگران برقرار کرده و تاثیرات مهمی در راستای اهداف مورد نظر جشنواره بر مخاطبان خود بگذارد و به جهت ظریف کاریهای مشهود در این نمایش، هیئت داوران ضمن ارائه لوح تقدیر به گروه نمایش، جایزه اول نمایشنامهنویسی لیلا عباسی و بهترین کارگردانی مهدی مهربان را برای نمایش”کی میتونه....” در نظر گرفت. هیئت داوران از کیمیا فریدونی بازیگر این نمایش نیز تقدیر کرد و قاضینظام برای هر 48 بازیگر و کارگردانی که در بخش نمایشهای مدرسه حاضر شدند، حساب سپرده در بانک کشاورزی افتتاح کرد که شب عید قربان با اجرای دوباره این نمایش این جوایز به آنها تعلق میگیرد. در برگزاری این جشنواره، همچنین سه مدرسه سروش، گلبرگ و نبیاکرم همکاریهای ارزندهای داشتند که لوحهای تقدیری برای مسئولان این مدارس منظور شد. تنها کسی که از میان مسئولان مدارس در جمع حاضران در اختتامیه حضور داشت، خانم احمدینژاد مدیر دبستان گلبرگ بود که لوح تقدیر خود را گرفت و باقی الواح در مراسمی ویژه عید سعید قربان به سایرین اهدا خواهد شد. تقریباً تمام گروههای نمایشی حاضر در جشنواره توانستند لوح تقدیر کسب کنند که برخی از آنها عبارت بودند از: گروه نمایش هفت بارون با نمایشهای هفت کلاه و جشن تولد سه قلوها، قلیخان علیه دیو شلختگی، یک قصه عروسکی، روح من و مزاحم، عید اومد دوباره، یک روز بد و سه سوت اومدم، قایم باشک، ازدواج ناکام، یک حرف و دو حرف، من منم، مامور دو صفر صفر، عمو زنجیرباف و برهگلی، الاغی که سلطان شد و این گروه خشن. آرای داوری در نمایشهای سالنی نخستین جشنواره تئاتر محله، تئاترهایی با موضوع کودک حضور پررنگتری داشتند و توانستند تماشاگران بیشتری را جلب کنند. در اغلب این نمایشها از موسیقیهای شاد و مناسب با روحیه کودکان و آوازهای شادی استفاده شده بود. با این حال این گونه کارها که تعداد زیادی هم برای شرکت در جشنواره کاندیدا شده بودند، هدف جشنواره نبوده و نیست و بسیاری از آنها در همان مرحله بازبینی رد شدند. دبیر جشنواره اول تئاتر محله بر این عقیده است:«تئاتر در مملکت ما اصلاً یک هنر مردمی نیست و عملاً محدود شده به برخی مکانهای مشخص در شهر! ما اگر مهمترین حرفهای دنیا را هم برای فقط 20 نفر بزنیم اتفاق خاصی نمیافتد. شاید تئاتری که در قدیم مردمیتر بوده الان هم باشد. مثلاً تئاترهای کودک میروند در فرهنگسراها، دو یا سه ماه با سالن پر اجرا میشوند ولی آن کیفیت لازم را ندارند. یعنی ما کارهایی را هم دیدیم که در آنها هیچ محتوایی وجود نداشت. فقط آواز بود و بچهها هم کف بزنند و تمام!! ما فکر کردیم چرا تئاتر در مملکت ما مخاطب ندارد. چون در سالنهای تئاتر، ما به عنوان شهروند حرف دلمان را نمیشنویم. یکسری حرفهایی که میخواهند بشریت را تکان دهند و نیاز را عوض کنند به گوشمان میخورد. سعی دارند حرفهایشان را در لفاف پیچیدهای به خود تماشاگر دهند. اگر در تئاتر مشکلات و حرف دل مردم زده شود و مخاطب بیشتری پیدا میکند یا حتی مخاطبانی که اصلاً نمیرفتند تئاتر ببینند. چون فکر میکنند تئاتر برای آنها نیست. بلکه برای قشر پولدار و بیدرد و اندیشمند است! این جشنواره گام خوبی بود برای مردمیتر شدن تئاتر.» علیرضا ترمان نیز که با دو نمایش برهگلی و عمو زنجیرباف در بخش کودک شرکت کرده بود، درباره چنین نمایشهایی اظهار میدارد:«من سعی دارم نمایشهایم صرفاً موسیقی و تفریح نباشند و در کنار آنها، پندهایی هم بدهم. نمایشهای من در بطنشان حرف و پیامی دارند و این جور نیست که بیایم یک شعر بگویم و بزنم و بخوانم و دو تا قر هم بدهم اسمش را بگذارم کار کودک! من تلاشم این است که به چنین روزی نیفتم. من بازتاب پیامهای نمایشیام را در بچهها دیدهام. حتماً تاثیر میگذارد.» اگرچه تمام نمایشهای این جشنواره از گروههای بومی و محلی منطقه 8 تشکیل شده بود و حتی تنها نمایش خارجی جشنواره”یادداشتهای یک دیوانه” نیکلای گوگول که در بخش بزرگسال شرکت کرده بود از دور مسابقه حذف شد اما یکی از نمایشها که به نوبه خود توانست با استقبال فراوان تماشاگران مواجه شود، نمایش”قلیخان علیه دیو شلختگی” کاری از گروه نمایشی بچههای اراک بود. این نمایش برسیم کارهای سنتی عروسکی و به شیوه معمول جیجی ویجی که در مراسم عروسیهای شیراز برپا میشود، اجرا شد. کارگردانی این نمایش را رضا یونسفر و نویسندگیاش را محسن ساسانی برعهده داشته است. یونسفر با ذکر این نکته که قدمت این نمایش به آثار سیاه بازی و تخت حوضی برمیگردد، گفت:«در کتاب نمایش در ایران نوشته بهرام بیضایی آورده شده که قشر عوام به این عروسکها”جیغی ویغی” میگفتند. چون صداهای جیغی داشتند و هر وقت میآمدند میگفتند جیغی ویغیها آمدند! ما این نمایش را قبلاً برای اساتید فن در دانشگاه و در جشنواره آئینی سنتی اجرا کردیم و حتی در جشنواره بینالمللی عروسکی در تهران(یونیما). این که میبینید بچهها با نمایش ارتباط خوبی برقرار میکنند و از سن بالا میآیند همیشه اتفاق میافتد. چون کارهای ما با این که نام تجربه بر خود دارند ولی آکادمیک و حرفهای هستند.» نمایش”قلیخان” محصول گروه نمایشی خورشید است که در آن رضا میرزایی، رویا رشیددل، علی آقاباقری و سمیرا طهماسبی عروسکگردانی میکنند و محسن ساسانی نیز در نقش بابای نمایش ظاهر شده است. رضا یونسفر نوازندگی تنبک را برعهده داشته است. با تفاسیری که از موفقیتهای بخش تئاتر کودک آورده شد، هیئت داوران که اعضای اصلی آنها را پیام فروتن، بهزاد صدیقی و بنفشه رسایی تشکیل میدادند هر سه رضایت خود را از بخش نمایشهای خیابانی اعلام میکنند. بهزاد صدیقی از دیدگاه داوری خود به این نکته اشاره داشت که با وجود فرصت کم و حجم استقبال و تعداد گروهها اولین دوره جشنواره خوب بود. اما آثار شرکت کرده در بخش خیابانی به مراتب چشمگیرتر از باقی نمایشها بودند. صدیقی در اختتامیه جشنواره پیش از اهدای جوایز به برگزیدگان بیانیه هیئت داوران را در 13 بند قرائت کرد که برخی از تمرین موارد بازگو شده به این شرح بودند:«برگزاری جشنوارههای موضوعی بستر مناسبی است برای توسعه فرهنگ و هنر و موجب میشود تا اندیشههای آحاد و تودههای مردم تعالی یابد. هنر و بخصوص هنر نمایش همواره از بهترین ابزارهای فرهنگ سازی به شمار میرود و از تاثیر گذارترین رسانههایی محسوب میشود که روح و جسم آدمی را به تسخیر خویش در میآورد. نخستین جشنواره تئاتر محله فرصت مغتنمی بود که توانست با کمترین امکانات، بخشی از خلأهای فرهنگ شهری را حداقل در منطقه 8 تهران جبران کند و اما نکات و پیشنهادات ما برای موضوعیت بخشیدن جشنواره، هیئت داوران حقوق شهروندی و مطرح کردن مسائل و مشکلات شهری را در همه آثار و در تمامی بخشها تاکید میکند. حضور مربیان و کارشناسان تئاتر در کنار گروههای نمایشی و بخصوص گروههای نمایشی مدارس برای قوت بخشیدن نمایشها و اجرای آنها از الزامات و ضروریات به شمار میرود. همواره شناخت و تسلط بر تکنیکها و فنون نمایشنامهنویسی و نیز زبان و شخصیت پردازی بر قوت آثار نمایشی میافزاید. بنابراین تاکید میکنیم گروههای متقاضی بیش از پیش به این دو مهم توجه کنند. پرهیز جدی از به کار بردن واژهها و جملات ناپسند که معمولاً تاثیرات بسیار منفی بر مخاطبان کودک و نوجوان میگذارد بر گروههای شرکت کننده و به خصوص نمایشنامهنویسان واجب شمرده میشود. در این راستا، گروهها بایستی از به کار بردن بی مورد لهجههای محلی خاص پرهیز کنند. محله یعنی هویت فرد در مراسم اختتامیه نخستین جشنواره تئاتر محله یکی از افرادی که به ایراد سخن پرداخت سیدناصر موسوی جزایری(سردبیر کل همشهری محلی) بود. او همزمانی برگزاری نخستین جشنواره تئاتر محله را در کنار اولین جشنواره فیلمهای کوتاه محلی در منطقه 6 آزمونی برای ظرفیت سنجی این گونه فعالیتها خواند و ادامه داد:«امیدواریم این فعالیتها به رشد و توسعه فعالیتهای محلی که موجد همگرایی و مشارکت اجتماعی است، کمک کند. برای موفقیت در این عرصه باید 2 نکته توجه ویژهای داشت. اول ارتباط با دو مقوله محله و تئاتر که به نظر من محله یعنی بخش مهمی از هویت یک فرد و تئاتر محلی عبارت است از آئینه تمام نمای این هویت! تبیین این هویت و معرفی شئون مختلف هویتساز محله میتواند در ترویج و همگرایی محلی و ایجاد مشارکت اجتماعی به شکل مناسبی نقش ایفا کند. نکته دوم جامعه شناسی مدرن امروز بر دو مرحله مهم شکل گیری هویت اجتماعی فرد تاکید میکند. اولی زندگی در خانواده به عنوان اولین محیط زندگی اجتماعی و تاثیرپذیری بر آن و دوم توجه به مقوله آموزش به عنوان عنصر جهش دهنده به هویت شخص. یعنی آموزش دقیق و صحیح با هدف جایگاه اجتماعی و میزان اثرگذاری فرد را در اجتماع تثبیت میکند. در این سو بهره برداری از ظرفیت هنر و به طور خاص تئاتر در ترویج مفاهیم مهم زندگی شهری باید به آموزش و بسترسازی آموزشی این رشته مغفول مانده و مظلوم در مدارس، فرهنگسراها، مساجد و خانههای فرهنگ توجه کنید و اما نقش همشهری محله در این میان، اطلاع رسانی، تبلیغ و ترویج و نهایتاً بسترسازی برای توسعه هنر محلی و فرهنگ سازی در این خصوص است.» منبع:سایت ایران تئاتر |
" بهرام بیضایی" تئاتر شرق را تجلیل می کند | |
![]() |
|
بهرام بیضایی در جشن جهانی تئاتر، نمایشهای شرق و سبکهای مربوط به این گونهی نمایش را مورد نقد و تحلیل قرار می دهد. این برنامه در روز جشن نمایشنامه نویسان که به همت انجمن نمایشنامه نویسان خانهی تئاتر تدارک دیده شده است، برگزار میشود. فیلمی از تئاترهای شرقی نیز در این برنامه نمایش داده میشود که بیضایی هم زمان با نمایش آن سبک های نمایش شرقی را تحلیل و بررسی می کند. لازم به ذکر است، جشن روز جهانی تئاتر، در هفته ی تئاتر از نهم تا شانزدهم اردیبهشت ماه برگزار می شود. منبع خبر ilna |